Британците никогаш и сосема сигурно никогаш во оваа мера не ги тргнале завесите на сопственото полициско раководство и го покажале неговото грдо лице
Можеби не се согласувате со мене (сфаќам дека премногу често ги започнувам дискусиите на овој начин) ама британските филмови на тема полиција во најмала рака детективи полни се со примери во кои вработените таму се фетишизираат до ниво на митски, безгрешни, чесни, убер дисциплинирани, патриотски личности кои својата работа ја работат исклучиво по правила и прописи, а тоа е нивната зен-фетиш точка. Зарем не пораснавме со импресивни визии и фантазии за тоа како изгледа светот на „Интерпол“ и уште попознатиот „Скотланд Јард“?
Зарем Шерлок Холмс, т.е. Артур Конан Дојл, веќе постави нереално високи стандарди за вршење детективска работа, што подоцна, во помала или поголема мера, актерите на „Line of Duty“, инспекторот Морс, детективката Вера, Џејн Тенисон од „ Prime Suspect“ итн… Зарем сите тие не се обидоа да го подигнат својот приватен живот на височините на професионалните стандарди, често создавајќи поголеми драми „дома“ отколку на местото на злосторството? Во последниот случај, зарем ликот и делото на Џејмс Бонд не се врв на таа полициска фетишизација каде што „британскиот полицаец“ (иако агент…) станува повеќе прототип на „совршеното оружје на иднината“ отколку човек?
„Slow Horses“ е исклучок за мене, серијата „Cracker“, спротивна од кажаното.
Во оваа серија, практично создадена од Вил Смит (не е холивускиот глумец) врз основа на романите на Мик Херон, сведоци сме на постоење на полициски мувла, потрошени и бескорисни агенти кои завршуваат со својата кариера и живот во административниот оддел на тајната служба МИ5, лоциран во „Slough House“ чии извитоперени имиња пригодно стануваат „бавни коњи“. Значи, коњи за колење и кланици, кои веќе не можат да трчаат никакви трки и немаат никаква корист. Британците никогаш, и сигурно никогаш во оваа мера, не ги повлекле завесите на сопствената полициска организација и ја покажале нејзината грда и монструозна страна.
Во „Slough House“ има агенти кои на различни начини ги замрсиле своите кариери, правејќи непростливи грешки (во првата сезона имаме илустрација на тој процес, како таму завршува еден од најголемите надежи на сервисот, Ривер Картрајт) или оние кои поради други причини (алкохол, дрога, коцкање, непослушност) се суспендирани доживотно. Целиот овој тим од неусогласени момци е предводен од Џексон Лемб.
Можам да се обложам дека повеќето од вас, како мене, најмногу го гледаат „Slow Horses“ поради Џексон Лемб, односно поради Гери Олдман кој има долга низа на иконски улоги (дефинитивно би го вклучил Дракула, што и да мислите) создадени по кои „народот“ ќе го памети. Џексон Ламб е човечко дно во секоја смисла во кој упорно чука човечкото срце. Затоа луѓето го сакаат. Тој е алкохоличар, склон кон брза азиска храна, поради што со задоволство насекаде пушта гасови. Времето го поминува дремејќи на работа, а како Број Еден во „Алан Форд“, секогаш е добро и итро информиран за тоа што се случува не само во неговото друштво туку и во „Фирмата“, поради што никогаш не е изненаден од што било и скоро секогаш знае да предвиди што се случува и зошто.
Тој, секако, поседува и мрачна и корозивна тајна за неговото минато, која е поврзана со поранешната секретарка на шефот на МИ5, Кетрин Стендиш, со која има особено ладен и емотивен однос. Иако изгледа дека Ламб не се грижи за неколкуте агенти што му се доверени, тој навистина не се грижи за нив. И многу често ги остава на нивната судбини, смртни опасности и реагира само во последен момент кога ќе му се чини дека ѓаволот му ја земал и (неговата) шега.
Сите сезони на „Slow Horses“ (досега имаше три и за наша среќа ќе има и четврта!) ја следат горе-долу истата формула. Некои случаи ги поврзуваат MI5 и „Slough House“, „бавните коњи“ се наоѓаат во небрано грозје, врхушката на едната и другата служба (каде што втората е предводена од Дијана Тавернер (големата Кристин Скот Томас) е принудена да соработува, тука има и мала акција на Ламб, скоро секогаш, се појавува како најпаметен играч (кому сите му должат и од кој сите имаат корист). Неретко агентите за кои сме се поврзале настрадуваат или ја напуштаат службата.
Џексон Ламб е човечко дно во секоја смисла, во кој упорно чука човечкото срце. Затоа луѓето го сакаат
Споредено со претходните сезони, оваа трета во најголема мера ја покажа МИ5 како самоуништувачка бирократска фабрика во која оние на врвот не бегаат ниту од најгрозоморните постапки за да ја задржат таа позиција. Без да сакам ништо да ви расипам, само ќе кажам дека столбот на целата сезона е емотивна приказна за поранешен агент кој се обидува да се одмазди и да ја расветли смртта на својата девојка, исто така агентка. Го игра Соп Дајрус, од брилијантната серија „Gangs Of London“, а кој своевремено се споменуваше како сериозен кандидат за новиот Бонд.
Покрај тие приказни, „Бавни коњи“, како и многу британски полициски серии, има потреба и желба да се занимава со „социјалниот контекст“ на професијата, една друга приказна е пласирана и послжи за развој на заплетот – а тоа е онаа со со вклучувањето на приватни фирми во безбедноста на државата (нешто со што годинава се занимаваше и француската серија „Враќање“). Значи, на три нивоа следиме како иста работа ја третираат три служби :МИ5, „бавни коњи“ и приватна компанија.
Од авион е јасно дека тоа ќе доведе до хаос, но мислам дека никој не очекуваше дека акциската пресметка ќе трае цели две последни епизоди од серијата (при што замижувавме пред неспособноста на божемните професионалци против неочекуваната снаодливост на агентите „бавни коњи“ кои со години јадење нездрава храна не направија толу штета колку што мислевме).
Она што е ново во оваа сезона е тоа што серијата се промовира во поголема мера како акција а нашите херои поминуваат малку (или многу помалку) време во некаков вид драматичен (и комичен) амбиент, а многу повеќе ги демонстрираат своите акциони способности, кои се движат од секогаш трагикомичниот акционен херој Ривер Картрајт, преку сите од „Slough House“, до самиот Џексон Лемб, кој во многу духовит омаж на божиќната комедија „Home Alone“ подготви серија ѓаволски стапици за оние кои се обидоа да дојдат до неговата глава. Дури и кутрата Стендиш (ова го кажувам со многу симпатии) е принудена да демонстрира како, иако е само поранешна секретарка, може да мисли и да се справува како агент, кога се работи за тоа.
Споредено со претходните сезони, оваа трета во најголема мера ја покажа МИ5 како самоуништувачка бирократска фабрика во која оние на врвот не бегаат ниту од најгрозоморните постапки за да ја задржат таа позиција
Друг индикативен момент од оваа сезона е созревањето на Ривер, отелотворено преку симболична разделба со неговиот дедо, на кој се повеќе му напредува Алцхајмеровата болест, а со кого имаше трогателна и силна врска во претходните две сезони, кој во најголема мера, како поранешен агент во службата, го заштитил од сите неволји во кои се нашол. Во оваа сезона, во клучен момент, Ривер покажува дека не припаѓа на тој тип на „старата школа“ како неговиот дедо, кој безмилосно жртвувал човечки животи за интереси, туку на друга , која ја брани честа и животите на неговите колеги, кога е потребно. Се подразбира дека со овој потег и дозволи на Дијана да стане шеф на МИ5 и заработи плус кој дефинитивно ќе му биде потребен во остатокот од приказната.
„Slow Horses“ дрско и бесрамно покажува дека целото опкружување на британските тајни служби е всушност една WC шолја во која завршуваат само г…а, со тоа што некои успеваат да се задржат одредено време на врвот, но порано или подоцна сите завршуваат на дното. Во таа констелација, одделот „Бавни коњи“ делува како оној „мистер мускуло“ додатокот кој е прикачен на таа шолја, со цел да се одржува хигиената и да се намалат непријатните мириси. И не мрчете на метафората. Џексон Лемб би се согласил.
Пишува :Слободан Вујановиќ
Извор: Големи Приказни
